Arpacık Nedir? Arpacık Neden Çıkar ve Nasıl Geçer?

Göz kapağındaki arpacık, bakteriyel bir enfeksiyondan kaynaklanan ağrılı, kırmızı bir şişliktir. Tıbbi olarak “hordeolum” olarak bilinen şişlik, göz kapağındaki yağ bezlerinin veya kirpik köklerinin enfeksiyonundan kaynaklanır. Arpacık genellikle küçük bir şişlik veya sivilce gibi görünse de kısmen ciddi bir rahatsızlığa yol açabilir ve günlük hayatı etkileyebilir. Bu durum iç arpacık veya dış arpacık olarak iki farklı şekilde ortaya çıkabilir.

Arpacık Nedir?

Genellikle bakteriyel bir enfeksiyondan kaynaklanan göz kapağında oluşan ağrılı ve kırmızı şişliktir. Tıpta hordeolum olarak isimlendirilen bu durum, kirpik köklerindeki yağ bezlerinin tıkanıp dolması veya enfeksiyonu sonucu oluşur. Arpacık genellikle göz kapaklarının dış tarafında küçük bir sivilce gibi görünse de bazen göz kapağının iç kısmında da oluşabilir. Genellikle Staphylococcus bakterisinin neden olduğu bir enfeksiyondur. Bağışıklık sisteminin zayıfladığı durumlarda daha sık görülür. Genellikle birkaç gün içinde kendiliğinden iyileşen bu durum, gözde ağrı, kızarıklık, şişlik ve hassasiyet gibi belirtilerle kendini gösterir. Ciddi bir sağlık sorunu olmasa da doğru hijyen ve tedavi yöntemleri uygulanmazsa rahatsız edici olabilir. Nadir durumlarda komplikasyonlara yol açabilir.

Arpacık Neden Çıkar?

Bakteriyel bir enfeksiyon sonucu göz kapağındaki yağ bezlerinin veya kirpik köklerinin tıkanması ve iltihaplanması sonucu oluşur. Bu duruma en sık Staphylococcus aureus bakterisi neden olur. Ancak arpacığın oluşumuna zemin hazırlayan çeşitli faktörler de vardır. Göz çevresinde hijyen eksikliği, bağışıklık sisteminin zayıflaması veya çevresel faktörler arpacık riskini artırabilir. Arpacığın nedenleri şu şekilde sıralanabilir:

Hijyen Eksikliği: Gözleri sık sık ellerinizle ovuşturmak veya temiz olmayan lens kullanmak bakterileri göz çevresine aktarabilir. Bu da kirpik köklerinin enfekte olma olasılığını artırır.

Yağ Bezlerinin Tıkanması: Göz kapağındaki yağ bezlerinin tıkanması arpacığın başlıca nedenlerinden biridir. Yağ bezleri düzgün çalışmadığında iltihaplanma ve enfeksiyon riski artar.

Bağışıklık Sisteminin Zayıflaması: Bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler enfeksiyonlara karşı daha savunmasızdır. Stres, yetersiz beslenme, kronik hastalıklar veya yorgunluk gibi durumlar bağışıklığı olumsuz etkileyebilir ve arpacık riskini artırabilir.

Göz Makyajı ve Kozmetik Ürünleri: Eski veya hijyenik olmayan göz makyajı kullanmak, bakterilerin göz çevresine taşınmasına neden olabilir. Ayrıca makyajı düzenli olarak çıkarmamak da bir risk faktörüdür.

Alerjik Reaksiyonlar: Göz çevresindeki hassas ciltte alerjik reaksiyonlar, yağ bezlerinde tahrişe ve tıkanıklığa neden olabilir.

Stres ve Hormon Dengesizlikleri: Stres, vücut direncini düşürebilir ve sizi enfeksiyonlara karşı savunmasız hale getirebilir. Hormon dengesizlikleri de yağ bezlerinin işlevini etkileyerek arpacık oluşumuna yol açabilir.

Kronik Göz Hastalıkları: Blefarit gibi kronik göz rahatsızlıkları arpacık oluşumu riskini artırır. Bu, yağ bezlerinin sürekli iltihaplanmasına yol açabilir.

Kontakt Lens Kullanımı: Hijyenik olmayan kontakt lens kullanımı, arpacık oluşumunu tetikleyebilen göz enfeksiyonlarına neden olabilir.

Arpacığın Belirtileri Nelerdir?

Göz kapağında ağrılı bir şişlik olarak kendini gösterir. Genellikle bakteriyel bir enfeksiyonun sonucudur. Belirtiler, enfeksiyonun şiddetine ve arpacık türüne bağlı olarak değişebilir. Arpacık belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

Göz Kapağı Şişmesi ve Kızarıklığı: Arpacık hastalığının ilk belirtisi göz kapağında belirgin bir şişlik ve kızarıklıktır. Şişlik genellikle küçük bir sivilce veya yumru şeklinde olur.

Ağrı ve Hassasiyet: Arpacık, enfekte bölgenin dokunulduğunda hassas ve ağrılı hale gelmesine neden olur.

Göz Sulanması: Gözdeki enfeksiyon nedeniyle aşırı sulanma ve rahatsızlık yaşanabilir.

Kaşıntı ve Yanma: Enfekte bölge kaşınabilir ve hafif bir yanma hissi oluşabilir.

Gözde Batma Hissi: Arpacık, sürekli bir batma veya gözde yabancı bir cisim varmış gibi bir his yaratabilir.

Sarı veya Beyaz Nokta: İltihaplanma sonucu, arpacığın merkezinde genellikle sarı veya beyaz bir nokta oluşur. Bu, iltihabın birikmesinden kaynaklanır.

Işığa Duyarlılık: Arpacıklı göz ışığa karşı daha hassas hale gelebilir.

Görme Bozukluğu: Büyük arpacıklar göz kapağını etkileyerek görüş alanını kısmen tıkayabilir veya bulanık görmeye neden olabilir.

Göz Kapağında Ağırlık Hissi: Göz kapağında şişlik nedeniyle ağırlık hissi oluşabilir.

Arpacık Çeşitleri Nelerdir?

Göz kapağında bulunduğu yere göre dış ve iç arpacık olmak üzere ikiye ayrılır. Her iki tür de benzer semptomlara neden olsa da oluşum yerleri ve etkileri farklıdır. Arpacık türleri şu şekilde detaylandırılabilir:

Dış arpacık: Göz kapağının dış tarafında, kirpik diplerindeki yağ bezlerinde (Zeis veya Moll bezleri) oluşur. Kızarıklık, ağrı, şişlik ve genellikle akneye benzer bir iltihap görülür. İltihaplanma genellikle göz kapağının kenarında sarı veya beyaz bir nokta oluşturur ve zamanla dışarı doğru akabilir. Dış arpacıklar genellikle ılık kompres uygulanmasıyla kısa sürede kendiliğinden iyileşir.

İç arpacık: Göz kapağının iç kısmında daha derin dokularda bulunan meibomian bezlerinin enfeksiyonu sonucu oluşur. Göz kapağının iç kısmında ağrı, şişlik ve hassasiyet görülür. Şişlik dışarıdan fark edilmeyebilir ancak göz kapağı ters çevrildiğinde görünür hale gelir. İltihaplanma daha geniş bir alana yayılabilir. İç arpacıklar dış arpacıklardan daha uzun sürede iyileşebilir.

Şalazyon (Meibomian Kisti): Teknik olarak arpacık ile karıştırılabilir. Şalazyon, meibomian bezlerinin iltihaplanması veya tıkanması sonucu gelişir. Ancak enfeksiyondan kaynaklanmaz. Ağrısız bir yumru olarak görülür ve genellikle kronik bir durumdur.

Arpacık Nasıl Geçer?

Genellikle birkaç gün ile bir hafta içinde kendiliğinden iyileşir. Ancak bu süreci hızlandırmak ve rahatlama sağlamak için bazı yöntemler uygulanabilir. Arpacık tedavisi için öncelikle göz hijyenine dikkat etmek gerekir. Gözlerinizi ovuşturmaktan veya enfekte bölgeye dokunmaktan kaçınmalısınız. Ilık kompres, arpacığın iyileşme sürecini hızlandırmak için en etkili yöntemlerden biridir. Temiz bir bezi sıcak suya batırıp arpacık üzerinde günde 3-4 kez 10 dakika tutabilirsiniz. Bu, iltihabı yumuşatmaya ve drenajı kolaylaştırmaya yardımcı olur.

Arpacık ağrıya neden oluyorsa doktorunuzun önerdiği ağrı kesicileri veya iltihap önleyici damlaları kullanabilirsiniz. Özellikle iç arpacık gibi daha ciddi vakalarda enfeksiyonu kontrol altına almak için antibiyotikli damlalar veya merhemler gerekebilir. Arpacık patlatılmamalı veya sıkılmamalıdır. Çünkü bu enfeksiyonun yayılmasına neden olabilir. Ayrıca arpacık döneminde göz makyajı ve kontakt lens kullanımından kaçınılmalıdır. Şiddetli vakalarda arpacık iyileşmezse veya sık sık tekrarlarsa bir göz doktoruna görünmeniz gerekebilir. Doktor gerekirse cerrahi bir işlemle iltihabı boşaltabilir ve nedenleri araştırabilir.

Gözde Çıkan Arpacık Nasıl Tedavi Edilir?

Hafif arpacık vakalarında evde yapılabilecek basit yöntemler yeterli olabilir. En yaygın tedavi yöntemi ılık kompres uygulamasıdır. Arpacık üzerine günde 3-4 kez 10 dakika boyunca ılık, temiz bir bez koymak iltihabı yumuşatır ve drenajı kolaylaştırır. Bu yöntem ağrıyı hafifletirken arpacığın hızla iyileşmesine yardımcı olur. Enfeksiyon yayılırsa veya şiddetliyse doktorun önerdiği ilaçlar kullanılabilir. İleri vakalarda, özellikle iç arpacıkta, enfekte bölgedeki iltihap doktor tarafından cerrahi bir işlemle boşaltılabilir. Bu işlem şişliği azaltmak ve enfeksiyonu önlemek için gereklidir.

Tedavi sürecinde göz hijyenine dikkat etmek, gözleri ovuşturmamak ve makyaj yapmamak önemlidir. Sık tekrarlayan arpacıklarda, oluşum nedenini belirlemek için bir göz doktoruna danışılmalıdır. Ayrıca, bağışıklık sistemini güçlendirmek de arpacıkların önlenmesinde etkili olabilir.